Την έλλειψη προσβάσιμων μορφών πληροφόρησης για τα φαρμακευτικά σκευάσματα και την ανάγκη καθιέρωσης QR κωδικών που παραπέμπουν σε προσβάσιμο περιεχόμενο, αναδεικνύει με κοινοβουλευτική του ερώτηση προς τον Υπουργό Υγείας, ο Βουλευτής του ΠΑΣΟΚ – Κινήματος Αλλαγής και Τομεάρχης για τα Άτομα με Αναπηρία και Ευάλωτες Κοινωνικές Ομάδες, Πέτρος Παππάς.
Παρά τις θεσμικές προβλέψεις σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, η φαρμακευτική πληροφόρηση στην Ελλάδα δεν καλύπτει τις ανάγκες των ατόμων με αναπηρία, ιδίως όσων έχουν οπτικές, ακουστικές ή γνωστικές αναπηρίες. Η απουσία πολυτροπικής πληροφόρησης σε μορφές όπως νοηματική γλώσσα, φωνητική αφήγηση ή απλουστευμένη γραπτή απόδοση παραβιάζει το δικαίωμα στην ισότιμη ενημέρωση και εγκυμονεί κινδύνους για την υγεία.
Ο Πέτρος Παππάς καλεί το Υπουργείο Υγείας να δώσει συγκεκριμένες απαντήσεις σχετικά με:
- την καθιέρωση QR κωδικών στις συσκευασίες φαρμάκων που θα παραπέμπουν σε προσβάσιμες οδηγίες χρήσης,
- την αναθεώρηση του πλαισίου πληροφόρησης από τον ΕΟΦ,
- τη συνεργασία φαρμακευτικών εταιρειών με φορείς προσβασιμότητας,
- καθώς και τη διοργάνωση διαβούλευσης με την ΕΣΑμεΑ και τις οργανώσεις των ΑμεΑ, για τη δημιουργία ενός Εθνικού Οδηγού Προσβάσιμης Φαρμακευτικής Πληροφόρησης.
«Η πληροφόρηση για ένα φάρμακο δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένη, αν δεν είναι προσβάσιμη από όλους. Όταν κάποιος δεν μπορεί να διαβάσει ή να ακούσει οδηγίες που σχετίζονται με την υγεία του, τότε το κράτος έχει αποτύχει να προστατεύσει τα δικαιώματά του», δήλωσε ο Πέτρος Παππάς.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ερώτησης:
Προς τον Υπουργό Υγείας κ. Άδωνι Γεωργιάδη
Θέμα: «Έλλειψη καθολικά προσβάσιμης φαρμακευτικής πληροφόρησης για άτομα με αναπηρία και ανάγκη αξιοποίησης ψηφιακών εργαλείων τύπου QR κωδικών που παραπέμπουν σε προσβάσιμο περιεχόμενο»
Παρά τις προβλέψεις της Οδηγίας 2001/83/ΕΚ και της εναρμονισμένης ΚΥΑ ΔΥΓ3α/Γ.Π.32221/2013 (ΦΕΚ Β’ 1049/29.04.2013), η φαρμακευτική πληροφόρηση στην Ελλάδα δεν καλύπτει πλήρως τις ανάγκες των ατόμων με αναπηρία. Αν και προβλέπεται η αναγραφή στοιχειωδών πληροφοριών στη συσκευασία (δοσολογία, αντενδείξεις, ημερομηνία λήξης, αριθμός παρτίδας), απουσιάζει κάθε μορφή πολυτροπικής και καθολικά προσβάσιμης πληροφόρησης, όπως για παράδειγμα μέσω QR κωδίκων που παραπέμπουν σε περιεχόμενο σε νοηματική γλώσσα, φωνητική εκφώνηση και απλουστευμένη γραπτή απόδοση.
Το έλλειμμα αυτό θίγει σοβαρά το δικαίωμα στην ενημέρωση και στην ασφάλεια των χρηστών φαρμάκων με αναπηρία, και παραβιάζει τις υποχρεώσεις της Πολιτείας όπως ορίζονται:
- στο άρθρο 25 της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία (ν. 4074/2012),
- και στην Προτεραιότητα 3.2 της Εθνικής Στρατηγικής για τα Δικαιώματα των ΑμεΑ 2024–2030, που αφορά την εξατομικευμένη και προσβάσιμη πρόσβαση σε υπηρεσίες και πληροφορίες υγείας.
Το έλλειμμα αυτό αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία ενόψει της εφαρμογής της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/882 για την προσβασιμότητα προϊόντων και υπηρεσιών, η οποία τέθηκε σε ισχύ από τις 28 Ιουνίου 2025 και καλύπτει την παροχή ψηφιακών πληροφοριών στο κοινό, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που σχετίζονται με την υγεία. Στο πλαίσιο αυτό, η χρήση ψηφιακών εργαλείων (όπως QR κώδικες σε φαρμακευτικές συσκευασίες ή πληροφορίες σε ιστοσελίδες) πρέπει να συμμορφώνεται με τις αρχές της καθολικής προσβασιμότητας, ιδίως για άτομα με αισθητηριακές ή γνωστικές αναπηρίες. Σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η χρήση QR κωδίκων και άλλων τεχνολογικών λύσεων έχει υιοθετηθεί για τη διασφάλιση της πληροφόρησης σε προσβάσιμες μορφές για όλες τις κατηγορίες αναπηρίας.
Κατόπιν των ανωτέρω, ερωτάται ο αρμόδιος Υπουργός:
- Προτίθεται το Υπουργείο να καθιερώσει την υποχρεωτική χρήση QR κωδίκων στις συσκευασίες φαρμάκων, μέσω των οποίων θα παρέχεται πρόσβαση σε πληροφορίες χρήσης και αντενδείξεων σε νοηματική γλώσσα, φωνητική αφήγηση και απλουστευμένη γραπτή μορφή, κατάλληλες για χρήστες με οπτική, ακουστική ή γνωστική αναπηρία;
- Υφίσταται πρόβλεψη για την αναθεώρηση του πλαισίου φαρμακευτικής πληροφόρησης, ώστε να εξασφαλιστεί η καθολική προσβασιμότητα, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις του άρθρου 25 της Σύμβασης του ΟΗΕ και της Προτεραιότητας 3.2 της Εθνικής Στρατηγικής για τα Δικαιώματα των ΑμεΑ;
- Έχει διενεργηθεί ή προγραμματίζεται αξιολόγηση της προσβασιμότητας του υλικού που συνοδεύει φαρμακευτικά σκευάσματα από τον ΕΟΦ ή άλλον αρμόδιο φορέα, προκειμένου να εντοπιστούν κενά και να αναπτυχθούν προδιαγραφές καθολικής σχεδίασης;
- Προτίθεται το Υπουργείο να θεσμοθετήσει υποχρέωση συνεργασίας φαρμακευτικών εταιρειών με εγκεκριμένους φορείς προσβασιμότητας, ώστε οι πληροφορίες που συνοδεύουν τα σκευάσματα να είναι διαθέσιμες σε προσβάσιμες μορφές από την πρώτη ημέρα κυκλοφορίας τους;
- Προγραμματίζεται συμμετοχική διαβούλευση με την ΕΣΑμεΑ και οργανώσεις ΑμεΑ, με στόχο τη δημιουργία ενός Εθνικού Οδηγού Προσβάσιμης Πληροφόρησης Φαρμάκων και την ενσωμάτωσή του στο ρυθμιστικό πλαίσιο του ΕΟΦ;
Ο ερωτών Βουλευτής
Παππάς Πέτρος
