Ερώτηση Αναστάσιου Νικολαΐδη και Εμμανουήλ Χριστοδουλάκη, Βουλευτών ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής
ΠΡΟΣ: Τον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών κ. Χρίστο Δήμα
Τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Σταύρο Παπασταύρου
ΘΕΜΑ: Ανάγκη μεταρρύθμισης του συστήματος διαχείρισης φερτών υλικών σύμφωνα με τις αρχές της κυκλικής οικονομίας
Κύριοι Υπουργοί,
Η διαχείριση των φερτών υλικών που προκύπτουν από τον καθαρισμό, την άρση προσχώσεων και τις αμμοληψίες σε υδατορέματα συνιστά ένα διαχρονικό πρόβλημα, το οποίο επηρεάζει σημαντικά την αντιμετώπιση των πλημμυρικών φαινομένων, την προστασία του περιβάλλοντος, καθώς και την εκτέλεση δημόσιων και ιδιωτικών έργων.
Ειδικότερα, με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, τα προϊόντα που προκύπτουν από τον καθαρισμό των υδατορεμάτων ανήκουν στο Δημόσιο (ΚΥΔ) και μπορούν να δημοπρατούνται προς επανάχρηση σε έργα ιδιωτικού ή δημοσίου συμφέροντος. Ωστόσο, παράγοντες όπως είναι η απουσία ενιαίου φορέα και συστήματος διαχείρισης, η χαμηλή αξία των παραγόμενων προϊόντων καθώς και η γραφειοκρατία, έχουν ως αποτέλεσμα να λειτουργούν αποτρεπτικά στην εκτέλεση των απαραίτητων έργων σε περιφερειακό επίπεδο, με αποτέλεσμα η αποφυγή εκτέλεσης έργων καθαρισμού να επιτείνει τα προβλήματα διαχείρισης πλημμυρικών φαινομένων, ειδικά υπό το καθεστώς της κλιματικής αλλαγής.
Πράγματι, η Βουλή, αναγνωρίζοντας τις δυσλειτουργίες του συστήματος, θέσπισε με τον ν. 4839/2021 (ΦΕΚ 181), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει με τον ν. 5116/2024 (άρθρο 25), την παρέκκλιση από την πάγια διαδικασία για την απευθείας δωρεάν παραχώρηση φερτών υλικών σε Περιφέρειες και Δήμους για την κατασκευή δημοσίων έργων σε πυρόπληκτες, πλημμυροπαθείς και σεισμόπληκτες περιοχές. Ειδικότερα προβλέπονται τα εξής: «Κατά παρέκκλιση του άρθρου 200 του ν. 3463/2006 (Α’ 114), για την κατασκευή κάθε απαιτούμενου δημοσίου έργου (έργα οδοποιίας, αντιπλημμυρικά, αντισεισμικά) στις πυρόπληκτες, πλημμυροπαθείς και σεισμόπληκτες περιοχές της χώρας, επιτρέπεται η απευθείας δωρεάν παραχώρηση στις Περιφέρειες και τους Δήμους των φερτών υλικών, τα οποία προκύπτουν κατά τις σχετικές εργασίες καθαρισμού των υδατορεμάτων.»
Ωστόσο, γίνεται αντιληπτό ότι προκύπτει ανάγκη για περαιτέρω μεταρρύθμιση, προκειμένου να ενσωματωθεί η αρχή της βιώσιμης διαχείρισης και επανάχρησης των υλικών απόληψης στα δημόσια έργα, συμπεριλαμβάνοντας επιπλέον διατάξεις και για μειονεκτούσες και νησιωτικές περιοχές της χώρας.
Σε αυτό το πλαίσιο, θα πρέπει να επιτρέπεται η απευθείας δωρεάν παραχώρηση στις Περιφέρειες και τους Δήμους των φερτών υλικών που προκύπτουν από τις εργασίες καθαρισμού των υδατορεμάτων, όχι μόνο στις πυρόπληκτες, πλημμυροπαθείς και σεισμόπληκτες περιοχές, αλλά και στις μειονεκτούσες ή νησιωτικές περιοχές της χώρας. Επιπλέον, η παραχώρηση θα πρέπει να επιτρέπεται σε κάθε περίπτωση όπου τεκμηριώνεται η επανάχρηση των υλικών σύμφωνα με τις αρχές της κυκλικής οικονομίας.. Στην συγκεκριμένη περίπτωση η απόληψη είναι δυνατόν να γίνει στα πλαίσια της κατασκευής του αντίστοιχου έργου.
Δεδομένου ότι κρίνεται αναγκαία η προώθηση ενός βιώσιμου και λειτουργικού συστήματος διαχείρισης των φερτών υλικών, προς όφελος των τοπικών κοινωνιών και της προστασίας του περιβάλλοντος.
Δεδομένου ότι θα πρέπει να επεκταθεί η ορθή πρακτική της ενσωμάτωσης των υλικών απόληψης σε δημόσια έργα, με εφαρμογή των αρχών της βιωσιμότητας και της επανάχρησης και στις μειονεκτούσες και νησιωτικές περιοχές.
Ενόψει των ανωτέρω, ερωτώνται οι αρμόδιοι κ.κ. Υπουργοί:
Σε ποιες ενέργειες προτίθεστε να προβείτε προκειμένου να επιτρέπεται η απευθείας δωρεάν παραχώρηση στις Περιφέρειες και τους Δήμους των φερτών υλικών, τα οποία προκύπτουν κατά τις σχετικές εργασίες καθαρισμού των υδατορεμάτων όχι μόνο στις πυρόπληκτες, πλημμυροπαθείς και σεισμόπληκτες περιοχές, αλλά και στις μειονεκτούσες και νησιωτικές περιοχές της χώρας, καθώς και σε κάθε περίπτωση που τεκμηριώνεται η επανάχρηση υλικών από τον καθαρισμό υδατορεμάτων σύμφωνα με τις αρχές της κυκλικής οικονομίας;
