Ομιλία Στέφανου Παραστατίδη για το νομοσχέδιο του Υπουργείου Περιβάλλοντος

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, 

Η αλλαγή της κλιματικής πραγματικότητας καθορίζει με τρόπο καταλυτικό τα έθνη, τα κράτη, τις κοινωνίες και τις κοινότητες του πλανήτη μας.

Αποτελεί τη σημαντικότερη υπαρξιακή πρόκληση της ανθρωπότητας.

 Ο βαθμός και κυρίως η ταχύτητα προσαρμογής μας στις αλλαγές που αυτή επιφέρει, την καθιστούν με τα μέχρι στιγμής δεδομένα το σημαντικότερο ορόσημο του αιώνα που διανύουμε. 

σημαντικότερο και από τις προκλήσεις των δύο παγκοσμίων πολέμων, του Ψυχρού Πολέμου και της πυρηνικής απειλής του αιώνα που μας πέρασε.

Το μοντέλο του ανθεκτικού κράτους, των ανθεκτικών πόλεων, των ανθεκτικών κοινωνιών για να μετουσιωθεί από έναν ακόμα εύηχο επιστημονικό όρο σε απτή πραγματικότητα, απαιτεί τεράστιες μεταρρυθμίσεις: 

Μεταρρυθμίσεις στις υποδομές, μεταρρυθμίσεις στο ενεργειακό ισοζύγιο, μεταρρυθμίσεις στη διοίκηση των κρατών. 

Απαιτεί αλλαγή πορείας στο περιεχόμενο και τις προτεραιότητες των εκπαιδευτικών συστημάτων. 

Απαιτεί πάνω απ’ όλα τη βαθιά συνειδητοποίηση όλων ότι η αναστροφή της κλιματικής πραγματικότητας που διαμορφώνεται,

 αλλάζει συθέμελα την πολιτική διαδικασία, 

τον τρόπο με τον οποίον έχουμε μάθει να νομοθετούμε, 

ώστε να υπηρετηθεί αυτή η απόλυτη προτεραιότητα. 

Χρειάζεται μία αλλαγή παραδείγματος.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

 με το νομοσχέδιο που έρχεται σήμερα προς ψήφιση στη Βουλή, 

η Κυβέρνηση επιδιώκει νομοθετώντας να αντιμετωπίσει την κλιματική αλλαγή σε τρεις  βασικούς τομείς: 

α) Στην προστασία των δασών, των υδάτων και του φυσικού περιβάλλοντος, 

β) στη δόμηση και την προστασία του αστικού περιβάλλοντος, 

γ) στην μείωση του ενεργειακού κόστους και τον εκσυγχρονισμό των ΑΠΕ.

Και αυτό μετά από μία τεράστια καταστροφή, του “Daniel” στην Θεσσαλία, 

κατά την οποία συναθροίστηκαν η πρωτόγνωρη ένταση των καιρικών φαινομένων αλλά και οι  διαχρονικές παθογένειες του κρατικού μηχανισμού. 

Μήνες λοιπόν μετά  από αυτή την δραματική εμπειρία, πώς ανταποκρίνεται η κυβέρνηση στην ανάγκη για αλλαγή παραδείγματος  με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο; 

Τίποτα δεν φαίνεται να την άγγιξε από την μεγάλη καταστροφή που ρήμαξε ζωές, περιουσίες, υποδομές. Διαπιστώνουμε για ακόμη μια φορά να  συσσωρεύονται αντιλήψεις αλλά και πρακτικές κακής νομοθέτησης: 

1.  Ένα Νομοσχέδιο 123 άρθρων με σημαντικές διατάξεις τέθηκε σε διαβούλευση για 8 μόλις ημέρες χωρίς ειδική αιτιολόγηση της σύντμησης της προθεσμίας που η ίδια η Κυβέρνηση έχει εισάγει
2. Ιδρύει στην Θεσσαλία έναν φορέα διαχείρισης υδάτων – μαμούθ, που θα λειτουργεί υπό τη μορφή Α.Ε., την ίδια στιγμή που εξακολουθεί να βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση το masterplan της Ολλανδικής εταιρείας 
3. Αφαιρεί αρμοδιότητες από τις Περιφέρειες συνεχίζοντας την πορεία απαξίωσης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης αντί της ενδυνάμωσής σε μια Περιφέρεια που – τί σύμπτωση ξανά – ο Περιφερειάρχης που εξέλεξαν οι πολίτες,  δεν είναι ο  εκλεκτός της Κυβέρνησης.
4. Επιλέγει ένα μοντέλο φορέα που θα λειτουργεί με όρους ιδιωτικής οικονομίας και θα έχει ένα τεράστιο εύρος αρμοδιοτήτων τη στιγμή που τα διεθνή παραδείγματα οδηγούν στο συμπέρασμα ότι τέτοια μοντέλα οδηγούν σε τεράστιες αυξήσεις στο κόστος της ύδρευσης, παραμέληση βασικών υποδομών και σταδιακή υποχώρηση των κρατικών εποπτικών δομών.
5. Αλλάζει συθέμελα το καθεστώς ελέγχου της αυθαίρετης δόμησης χωρίς να κρίνει απαραίτητο να τεκμηριώσει, να αιτιολογήσει, να κάνει έναν απολογισμό για ποιο λόγο δεν λειτούργησε αποτελεσματικά ο προηγούμενος μηχανισμός των υπηρεσιών δόμησης; 

Γιατί δεν συγκροτήθηκαν τα όργανα ελέγχου;

Γιατί εφαρμόστηκαν πλημμελώς όλες οι προηγούμενες νομοθετικές παρεμβάσεις; 

Γιατί επιλέγεται ένα συγκεντρωτικό καθεστώς ελέγχου, αρμόδιο για όλη τη χώρα και βάσει ποιας πολιτικής αποτίμησης πιθανολογείται ότι αυτό θα λειτουργήσει πιο αποτελεσματικά; 

6. Αναθέτει αρμοδιότητες διαχείρισης των δημόσιων δασών σε νεοσύστατα υβριδικά σχήματα απαρτιζόμενα από Δασικούς Συνεταιρισμούς και ιδιώτες, με τρόπο που μακροπρόθεσμα ευνοεί τους δεύτερους. Αναθέτει ένα σύνθετο έργο που ανήκει στον στενό πυρήνα της κρατικής διαχείρισης με τρόπο ασαφή και προβληματικό σε σχήματα στα οποία προνομιακό ρόλο θα έχουν ιδιωτικές εταιρείες.

7. Έρχεται και μάλιστα με τροπολογία της τελευταίας στιγμής, το «μπόνους διόγκωσης» των κτιρίων που θα υιοθετούν φιλικές στο περιβάλλον προδιαγραφές  με αποτέλεσμα την αύξηση της οικιστικής παρέμβασης. Ενώ η αναγκαία ώθηση για την ανέγερση βιοκλιματικών και εν γένει πράσινων κτιρίων θα πρέπει να συνδεθεί ως προϋπόθεση για την εξάντληση  στους ισχύοντες όρους δόμησης  και τα όποια επιπλέον κίνητρα να είναι αμιγώς οικονομικά, φορολογικά κλπ.

8. Και τέλος, στον χώρο των Α.Π.Ε. για ακόμα μία φορά στρώνει το χαλί σε αυτούς που φιλοδοξούν να διαμορφώσουν ένα νέο ολιγοπώλιο πράσινης ενέργειας που θα συνυπάρχει με το ολιγοπώλιο των ορυκτών καυσίμων. Υπονομεύει κάθε θεσμό που υπηρετεί ένα μοντέλο ενεργειακής δημοκρατίας όπου τα οφέλη των ΑΠΕ θα διαχέονται στις κοινότητες, στους καταναλωτές-παραγωγούς, στους δημόσιους φορείς, σε κοινωφελείς σκοπούς. Καταστρώνει έτσι ένα μοντέλο – το πρόγραμμα Απόλλων – η πολυπλοκότητα του οποίου και η αρχιτεκτονική του θα μετατρέψει τις ενεργειακές κοινότητες σε παρίες αντί για κεντρικούς παίκτες του πράσινου ενεργειακού μέλλοντος της χώρας μας.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, οι δυνάμεις της συντήρησης που επιχείρησαν να αναβαπτιστούν ως πολυδύναμοι εκσυγχρονιστές, επιδιώκουν να εμφανίσουν την αντιμετώπιση των συνεπειών της αλλαγής της κλιματικής πραγματικότητας ως ένα ζήτημα τεχνοκρατικό και Πολιτικά ουδέτερο. 

Η συζήτηση όμως για το τι κοινωνίες, τι κράτη, τι Δημοκρατίες, τι οικονομίες θα χτίσουμε στον 21^ο αιώνα, ώστε η ανθρωπότητα να καταφέρει να διαβεί το κατώφλι του 22^ου αιώνα χωρίς να την εξαφανίσουν οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής είναι βαθιά πολιτική. Είναι βαθιά ιδεολογική. 

Και θα κριθεί από τις απαντήσεις σε φλέγοντα ερωτήματα.

Ποιος θα επωμιστεί το κόστος της μετάβασης στις πράσινες κοινωνίες; Οι εταιρικοί κολοσσοί ή  οι κοινωνίες και οι απλοί άνθρωποι;

Ποιοι θα έχουν πρόσβαση στην παραγωγή και χρήση των πράσινων μορφών ενέργειας;  Τα καρτέλ των εταιρικών ολιγοπωλίων ή οι  ενεργειακές κοινότητες της παραγωγής, της μεταποίησης και κάθε μορφής επιχειρηματικότητας και τα νοικοκυριά;

Ποια θα είναι η κεντρική προτεραιότητα των πολιτικών ηγεσιών; Η συσσώρευση νέου πλούτου στους λίγους ή η ενδυνάμωση των πολλών;

Από το ΠΑΣΟΚ, τη Δημοκρατική Παράταξη οι απαντήσεις έχουν δοθεί εδώ και πολλά χρόνια.

Από την Κυβέρνηση επίσης. “Καθ’ εις εφ’ ω ετάχθη”.