Της Ευαγγελίας Λιακούλη*
Μια νέα δυστοπική πραγματικότητα φαίνεται να ξεπηδά στο πολύ άμεσο και ορατό μέλλον, λόγω των απολύτως δικαιολογημένων μέτρων, που δεκάδες κυβερνήσεις ανά τον πλανήτη έλαβαν, συμπεριλαμβανομένης και της ελληνικής, προκειμένου να αποφευχθούν άλλες δραματικότερες (υγειονομικές) συνέπειες της πανδημίας του κορωνοϊού. Η πρωτοφανής στα χρονικά παγκόσμια σχεδόν καραντίνα, και η συμμόρφωση σε αυτήν δισεκατομμυρίων ανθρώπων, δεν θα είναι όμως χωρίς συνέπειες σε πολλαπλά επίπεδα.
Διανοούμενοι, τεχνοκράτες, παγκόσμια think tanks, Οργανισμοί και κυβερνητικά στελέχη καταλήγουν στο ότι η πρώτη φάση της καραντίνας θα είναι περίπατος, σε σχέση με τα όσα οι εθνικές οικονομίες έχουν να αντιμετωπίσουν, με την επιστροφή τους σε κάποιας μορφής κανονικότητα, από τις αρχές του καλοκαιριού, έστω και με βασικούς περιορισμούς συναθροίσεων και κοινωνικών εκδηλώσεων σε ισχύ. Αυτές τις ημέρες κυκλοφόρησε μάλιστα σχετικός πίνακας του ΔΝΤ σύμφωνα με τον οποίο στην σχετική λίστα φιγουράρει (και πάλι αρνητικά) η Ελλάδα – παρά τις ψευδείς από ό,τι φάνηκε – διαβεβαιώσεις της νυν, αλλά και της προηγούμενης κυβέρνησης, ότι το μεγάλο «κακό» για την οικονομία είχε περάσει ανεπιστρεπτί κι ότι η ελληνική οικονομία «είναι θωρακισμένη»…
«Πριν αλέκτορα φωνήσαι, τρις», φαίνεται ότι τίποτα δυστυχώς δεν έχει περάσει, από την στιγμή που οι προβλέψεις για το 2020 για την Ελλάδα δείχνουν ένα απολύτως αποθαρρυντικό -10% επί του ΑΕΠ (το υψηλότερο του πίνακα), που ξεπερνά ακόμη και το -7,3% του χειρότερου έτους της εγχώριας δεκαετούς κρίσης, δηλαδή του 2012. Οφείλουμε να σημειώσουμε ότι ακόμη και η υποτιθέμενα παρεμφερούς «δυναμικής» πορτογαλική οικονομία αναμένεται να καταγράψει αρκετά μικρότερη ύφεση της τάξης του -8% για το 2020.
Προσπαθώντας να δω το ποτήρι μισογεμάτο, έδωσα βάση και στα στοιχεία της εκρηκτικής ανόδου, που συνεπακόλουθα αναμένεται να επέλθει στις εθνικές οικονομίες το αμέσως επόμενο έτος, δηλαδή το 2021. Ενώ σε αυτήν την στήλη οι προβλέψεις φαίνεται να μας δίνουν κάτι παραπάνω (+5,1% επί του ΑΕΠ) σε σχέση με άλλες, προηγμένες οικονομίες, που κυμαίνονται σχετικά χαμηλότερα, δεν μπορώ να μην σχολιάσω ότι ακόμη κι έτσι ο λόγος μεταξύ ύφεσης του 2020 και ανόδου του 2021 (-4,9%), παραμένει για την Ελλάδα ο χειρότερος από όλες τις υπόλοιπες, υπό μέτρηση, χώρες.
Ένα συνολικό -4,9% επί του ΑΕΠ ωστόσο για τη διετία 2020-2021, σε μια οικονομία όπως η Ελληνική, που μόλις και μετά βίας κατάφερε να βγει από τον φαύλο κύκλο της ύφεσης και των αναιμικών ποσοστών ανάπτυξης για μια ολόκληρη δεκαετία (το ρήμα ορθοποδήσει, δυστυχώς, ήταν πολύ δυνατό για την περίπτωσή μας) θα έχει απολύτως δραματικές συνέπειες. Θυμίζω πως η τεράστια ύφεση του 2012 σηματοδότησε πέραν των οικονομικών, και άλλες μεγάλες παρενέργειες, όπως την καταβαράθρωση του πολιτικού συστήματος, με την άνοδο φασιστικών και ακραίων λαϊκίστικων μορφωμάτων, αλλά και την μετρήσιμη πτώση του δείκτη ψυχικής υγείας σε μεγάλα τμήματα του πληθυσμού, που σίγουρα κάποιος κοινωνικός επιστήμονας του μέλλοντος αναπόφευκτα θα συσχετίσει (αν δεν το έχει κάνει ήδη), πέραν των προφανών οικονομικών συνεπειών που η όλη κατάσταση επέφερε.
Η ελληνική κυβέρνηση σήμερα, δικαίως ως ένα βαθμό, λαμβάνει το χειροκρότημα για την έγκαιρη και αποτελεσματική αντίδραση στην επιβολή του εύκολου κομματιού των μέτρων για την αντιμετώπιση της κρίσης του κορωνοϊού: την καταστολή όλων ή σχεδόν όλων των φυσιολογικών οικονομικών και κοινωνικών διεργασιών, με την σε συντριπτικό βαθμό σύμφωνη γνώμη της κοινωνίας. Το να βρίσκεσαι στο νούμερο 30 της σχετικής παγκόσμιας κατάταξης άλλωστε (1ο Ισραήλ, 2η Γερμανία, 3η Ν. Κορέα,.. 29η Κύπρος, 30η Ελλάδα), δεν είναι λίγο για μια χώρα με τα δικά μας «ειδικά» χαρακτηριστικά. Επίσης, η κυβέρνηση βολικά φαίνεται να ξεχνά, δια της αποσιώπησης, την εξαιρετικά θετική συνεισφορά της αντιπολίτευσης εν γένει, η οποία με προεξάρχον το Κίνημα Αλλαγής, δίνει καθημερινά μαθήματα πολιτικού πολιτισμού, ήθους και συναίνεσης, εφοδιάζοντάς την επιπλέον και με πολύ χρήσιμες και άμεσα υλοποιήσιμες προτάσεις.
Μια κρίση όμως πολλαπλών και πολυεπίπεδων συνεπειών, όπως αυτή που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε, δεν θα κριθεί από τα αυτονόητα υγειονομικά μέτρα που λαμβάνονται, αλλά από τα οραματικά, που κάθε κυβέρνηση οφείλει να έχει στην φαρέτρα της. Όπως ακριβώς ένας καλός παίχτης στο σκάκι δεν κρίνεται από την αμέσως επόμενη κίνησή του, αλλά από τη δυνατότητά του να σχεδιάζει την στρατηγική του σε βάθος.
Κακά τα ψέματα, η Ιστορία και πολλές φορές τα εκλογικά σώματα έχουν αποδειχθεί αμφότερα αμείλικτα. Τόσο ο Τσώρτσιλ μετά την εμφατική νίκη του στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ηττήθηκε στις εκλογές του 1945, όπως και ο καθ’ ημάς Βενιζέλος το 1920, όταν είχε μόλις εξασφαλίσει για το νεοελληνικό κράτος τη Σμύρνη και την Ανατολική Θράκη (!)… Αυτά καλό θα είναι να τα θυμούνται οι κυβερνώντες και να μην προεξοφλούν την εφαρμογή του αυτονόητου ως δήθεν προσφορά οράματος. Πολύ περισσότερο δε, πρέπει να αντιληφθούν ότι ο ήχος του δικού τους χειροκροτήματος δεν συνιστά ολοκληρωτική και άνευ όρων αποδοχή τους στο διηνεκές από πλευράς της κοινωνίας, ακόμη κι αν έτσι τώρα φαντάζει…
*Η Ευαγγελία Λιακούλη είναι βουλευτής του Κινήματος Αλλαγής ν. Λάρισας και κοινοβουλευτική τομεάρχης Εσωτερικών
