Σε Ομιλίες

Ομιλία Νίκου Ανδρουλάκη, Προέδρου ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής στην παρουσίαση του βιβλίου «Πρώτη φορά Αριστερά – Αντιθέσεις, αντιφάσεις, εσωτερικές συγκρούσεις στο ΠΑΣΟΚ την περίοδο 1974-1990»

Είναι ιδιαίτερη χαρά και τιμή που βρίσκομαι σήμερα εδώ, για να μιλήσουμε για το βιβλίο «Πρώτη φορά Αριστερά» του αγαπητού φίλου Βασίλη Ασημακόπουλου, ένα βιβλίο για το ΠΑΣΟΚ και την ιστορία του. 

Θα προσπαθήσω να είμαι όσο πιο σύντομος μπορώ, και συγχωρήστε με που δεν θα καταφέρω να μείνω ως το τέλος της εκδήλωσης, λόγω ανειλημμένων υποχρεώσεων.

Θεωρώ πολύ σημαντικό το γεγονός ότι ανοίγει ένας νέος κύκλος διαλόγου για τη Δημοκρατική Παράταξη, γιατί μας δίνει την ευκαιρία με νηφαλιότητα και ψυχραιμία να αποτιμήσουμε όσα συνέβησαν αυτά τα 50 χρόνια ύπαρξης του Κινήματος. 

Την ίδια στιγμή, όμως, δίνεται η ευκαιρία να ανοίξει ένας γόνιμος διάλογος για το παρόν και το μέλλον της Δημοκρατικής Παράταξης, αλλά και της χώρας συνολικά, γιατί η ιστορία ενός κόμματος είναι η ιστορία ενός έθνους, όπως γράφει ο Αντόνιο Γκράμσι, στον οποίο παραπέμπει στην αρχή του βιβλίου του ο συγγραφέας του. Η συζήτηση αυτή πρέπει να είναι διαρκής για να αποτιμήσουμε με δίκαιο τρόπο τις πολιτικές που εφαρμόστηκαν, χωρίς δαιμονοποιήσεις και μανιχαϊσμούς. Για να δούμε τι βοήθησε να πάει η κοινωνία μας μπροστά και τι την οδήγησε σε στασιμότητα.


Ο Βασίλης Ασημακόπουλος είναι ένας πολυσχιδής και πολυπράγμων άνθρωπος. Πολιτικός επιστήμονας, μάχιμος δικηγόρος, με έντονη ακτιβιστική και κινηματική δραστηριότητα. Πρόκειται για έναν εμβριθή μελετητή που στέκεται επίμονα πάνω από τα αρχεία, ώστε να αρθρώσει λόγο τεκμηριωμένο και προσπαθεί να συνθέσει έντεχνα τη θεωρητική γνώση με τη μελέτη των ιστορικών ντοκουμέντων. Ένα άλλο στοιχείο που τον διακρίνει, είναι το γεγονός ότι κρατάει ζωντανή την παράδοση των «Ιταλών» του ΠΑΣΟΚ, μιας σημαντικής τάσης εντός της Δημοκρατικής Παράταξης, με ιδιαίτερη μέριμνα για τα εθνικά θέματα. Πριν λίγο καιρό μάλιστα έφυγε από κοντά μας ο πρωταγωνιστής αυτής της τάσης, ο κατεξοχήν «Ιταλός», ο αείμνηστος Μιχάλης Χαραλαμπίδης, ο οποίος αποτέλεσε ιδρυτικό μέλος του ΠΑΣΟΚ και συνέδεσε το όνομα του με σπουδαίες πρωτοβουλίες όπως τη θεσμοθέτηση της 19ης Μαΐου ως ημέρα-μνήμης για τη Γενοκτονία των Ποντίων. Είναι υποχρέωση μας να αναγνωρίσουμε την πολύτιμη προσφορά του στο Κίνημα και την πατρίδα.

Το βιβλίο «Πρώτη φορά αριστερά», το οποίο αποτέλεσε αρχικά τη διδακτορική διατριβή του Ασημακόπουλου, διαθέτει ένα πολύ σημαντικό χαρακτηριστικό που το καθιστά ξεχωριστό. Διαβάζοντας το, οι αναγνώστες δεν πέφτουν πάνω σε μια ανάλυση-καρικατούρα, 

που σκοπό έχει να μειώσει τον ιστορικό ρόλο του ΠΑΣΟΚ. 

Αντιθέτως θα συναντήσουν μια διεπιστημονική, στιβαρή και κριτική ανάλυση για τη σχέση της κοινωνίας με το κόμμα και το κράτος, για τη σχέση του κόμματος με το υπόλοιπο κομματικό σύστημα και τα εσωκομματικά του μέτωπα, για τη σχέση του εθνικού και του διεθνούς επιπέδου. Με άλλα λόγια, ο Ασημακόπουλος προσπαθεί να δει την ιστορία του κόμματος στις πραγματικές του διαστάσεις, κρίνοντας το κάποιες φορές αυστηρά, αποφεύγοντας όμως τα εύκολα ερμηνευτικά σχήματα. Για αυτόν ακριβώς το λόγο είναι σημαντική η συμβολή του 

στην πολιτική επιστήμη και τον δημόσιο διάλογο.

Διαβάζοντας κανείς το βιβλίο «Πρώτη Φορά Αριστερά», ένα σημείο που θα τραβήξει την προσοχή του αναγνώστη και θα τον γοητεύσει είναι η μυθιστορηματική ιστορία του ΠΑΣΟΚ, από την εποχή του ΠΑΚ και του αντιδικτατορικού αγώνα μέχρι τις μέρες μας, μια ιστορία που δεν ήταν σε καμία περίπτωση γραμμική. Ένα δεύτερο σημείο που έχει ενδιαφέρον έγκειται στο γεγονός ότι το ΠΑΣΟΚ παρουσιάζεται από τον Ασημακόπουλο ταυτόχρονα ως προϊόν ενός ανταγωνιστικού πολιτικού και κομματικού συστήματος και ως τέκνο της εσωκομματικής πάλης, σε σχέση πάντα με τις αλλαγές στον κοινωνικό σχηματισμό, που συντελούνται εκείνη την εποχή. Οι δύο βασικές τάσεις μέσα στο ΠΑΣΟΚ, όπως τις εντοπίζει ο συγγραφέας, είναι μια κυβερνητική και μια αριστερο-σοσιαλιστική. Αυτές οι δύο τάσεις, όμως, μπορούν να συνυπάρχουν και να κατακτούν την ενότητα επειδή και οι δύο θέλουν να μετασχηματίσουν τη χώρα. Έχω χρέος σε αυτό το σημείο να σημειώσω ότι οι βασικές πολιτικές τάσεις, όπως και στα περισσότερα κόμματα της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας ή του δημοκρατικού σοσιαλισμού, είναι οι δυνάμεις του προοδευτικού κέντρου και της προοδευτικής αριστεράς. Και το λέω αυτό γιατί ο κυβερνητισμός έπληξε και τις δύο αυτές τάσεις, όπως και πολλοί άνθρωποι που ήταν «στο κέντρο της παράταξης, αλλά στο περιθώριο της εξουσίας», είχαν καταβολές και από τα δύο κυρίαρχα ρεύματα. Παρά τις διαφορές τους, όμως, τους ένωνε η προοπτική της Αλλαγής της χώρας. Τους ένωνε ο στόχος του εκδημοκρατισμού της Ελλάδας σε όλα τα επίπεδα της καθημερινής ζωής και των θεσμών. 

Τους ένωνε η ανάγκη αντιμετώπισης των εθνικών και κοινωνικών ζητημάτων μέσα από τους δημοκρατικούς θεσμούς. Αλλά πάνω από όλα τους ένωνε η επιτακτική ανάγκη για ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο.

Πριν κλείσω τη δική μου ομιλία και δώσω το λόγο στους επόμενους ομιλητές, θέλω να ευχηθώ αυτό το εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο, γραμμένο από έναν άνθρωπο που τον χαρακτηρίζει το θάρρος της γνώμης του, να το αγκαλιάσει το ευρύ κοινό και να γίνει η αφορμή 

για γόνιμους προβληματισμούς. Αυτό ακριβώς που πιστεύω είναι και το βασικό κίνητρο της έρευνας του Βασίλη, που με τιμά με τη φιλία του.

Η επικαιρότητα των συζητήσεων για το ΠΑΣΟΚ έχουν να κάνουν και με άλλα πράγματα, όπως είναι η συγκυρία.

Κανείς δεν κατάφερε να αντικαταστήσει το ΠΑΣΟΚ, γιατί το σχέδιο αντικατάστασής του ήταν πολιτικά ρηχό. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό, είναι και κάτι πολύ μεγαλύτερο: η σημερινή κοινωνική πραγματικότητα κάνει αναγκαίο τον διάλογο για την ενότητα και την προοπτική της Δημοκρατικής Παράταξης και του ΠΑΣΟΚ.

Είναι οι πολιτικές της ΝΔ, μιας παράταξης που μας έφερε στα όρια της χρεοκοπίας το 2009 , διαχειρίστηκε μια περίοδο μετά τα μνημόνια με τεράστιους βαθμούς δημοσιονομικής ελευθερίας και την προίκα από την Ευρώπη ενός φαραωνικού εργαλείου όπως είναι το Ταμείο Ανάκαμψης, αλλά εκεί που ο λαός περίμενε να βελτιωθούν οι συνθήκες ζωής του, τα πράγματα πάνε από το κακό στο χειρότερο.

Η  αγοραστική δύναμη του ελληνικού λαού είναι δεύτερη από το τέλος ανάμεσα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι τιμές των ενοικίων έχουν εκτιναχθεί και οι τιμές των τροφίμων αυξάνονται συνεχώς. 

Το ΕΣΥ -και γενικότερα το κοινωνικό κράτος- είναι σε πολύ δύσκολη κατάσταση. Τα κέρδη των επιχειρήσεων είναι τρίτα από την κορυφή στις 27 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ συγχρόνως οι μισθοί είναι οι δεύτεροι μικρότεροι ως ποσοστό του ΑΕΠ πανευρωπαϊκά. Αλλά ακόμη και οι θεσμοί, οι ανεξάρτητες αρχές, τα ανθρώπινα δικαιώματα και η δικαιοσύνη έχουν βρεθεί στο στόχαστρο του περίκλειστου συστήματος εξουσίας του Μεγάρου Μαξίμου, του γνωστού και ως «επιτελικό κράτος».
Σε αυτό, λοιπόν, το σημείο της ιστορίας, το ΠΑΣΟΚ και θέλει και μπορεί να εκφράσει τις αγωνίες του ελληνικού λαού για ένα ισχυρό κοινωνικό κράτος, για ένα στιβαρό κράτος δικαίου, αλλά και για μια βιώσιμη και δίκαιη ανάπτυξη. Μια παράταξη με καθαρό, πατριωτικό, προοδευτικό λόγο, όπου η αντισυστημική της θέση δεν θα βασίζεται ούτε σε λόγο τοξικό ή διχαστικό ούτε σε ανορθολογικές επιλογές, αλλά η αντισυστημικότητα της θα βασίζεται στην πραγματική πολιτική της αυτονομία από οργανωμένα και ισχυρά συμφέροντα.

Θέλω να ευχαριστήσω το Βασίλη Ασημακόπουλο, που η έρευνα του έγινε το πεδίο της σημερινής μας συνάντησης. Και να τον συγχαρώ για την άψογη και σε βάθος έρευνα του, όπως και για τη συνεπή του στάση, που μας έφερε όλους σήμερα εδώ και για να αναστοχαστούμε, αλλά και για να ανταποκριθούμε στις μεγάλες προκλήσεις που έχουμε μπροστά μας. 

Πληκτρολογήστε και πατήστε το enter.