Ανακοίνωση Τομέα Περιβάλλοντος ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής
Τον τελευταίο καιρό είναι στη δημοσιότητα η υπόθεση με τα Πολυκέντρα Ανακύκλωσης (γνωστά περισσότερο ως «Σπιτάκια Ανακύκλωσης»).
Ιστορικό
2019–2023: τρεις (3) Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ), ο ΕΣΔΝΑ στην Αττική, ο ΕΣΔΑΚ στην Κρήτη και ο ΦοΔΣΑ Πελοποννήσου, προέβησαν στην προμήθεια δεκάδων Πολυκέντρων Ανακύκλωσης, με σκοπό τη χωριστή συλλογή μετάλλων, πλαστικών, γυαλιού και χαρτιού (χρηματοδότηση κυρίως από ΕΣΠΑ 2014-2020).
2021: η Επιτροπή Περιβάλλοντος της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Αττικής (ΠΕΔΑ) είχε αναδείξει σοβαρά προβλήματα στη διαδικασία. Τον ίδιο χρόνο ζητήθηκε από την Επιτροπή Δημοσιονομικού Ελέγχου (ΕΔΕΛ) με πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η διενέργεια ελέγχου για να διαπιστωθούν τυχόν παρατυπίες στις προμήθειες αυτές.
2023: η ΕΔΕΛ ολοκλήρωσε το πόρισμα της, αποκαλύπτοντας σοβαρά ευρήματα:
- τα «σπιτάκια ανακύκλωσης» χρησιμοποιούνταν για ανακύκλωση υλικών συσκευασίας, αντικείμενο, ευθύνη και δαπάνη των υφιστάμενων συστημάτων «ευθύνης του παραγωγού», όπως η ανταποδοτική ανακύκλωση και οι μπλε κάδοι της ΕΕΑΑ, και όχι βέβαια των ΦοΔΣΑ, με αποτέλεσμα η προμήθεια να αποτελεί σπατάλη ευρωπαϊκών και εθνικών πόρων.
- Οι αναθέτουσες αρχές δεν τεκμηρίωσαν τον εύλογο προϋπολογισμό των συμβάσεων.
- Οι τεχνικές προδιαγραφές δεν διασφάλιζαν ισότιμη πρόσβαση υποψηφίων και δημιουργούσαν εμπόδια στον υγιή ανταγωνισμό.
- Μερική διαφοροποίηση μεταξύ προκηρυγμένου και παραληφθέντος φυσικού αντικειμένου.
- Δεν έγιναν επαρκείς έλεγχοι για την αξιοπιστία των ποσοτήτων των ανακυκλώσιμων υλικών που δηλώνονταν.
Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΔΕΛ επέβαλε δημοσιονομική διόρθωση ύψους 3 εκατομμυρίων ευρώ στον ΕΔΣΝΑ. Στους άλλους δύο φορείς δεν επιβλήθηκε προσωρινά καμία διόρθωση, δεδομένου ότι δεν υπήρξαν εκταμιεύσεις για τις συγκεκριμένες προμήθειες.
Σεπτέμβριος 2025:
- δύο χρόνια μετά την έκδοση του πορίσματος της ΕΔΕΛ, το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών ζητά την επιστροφή συνολικά περίπου 40 εκατομμυρίων ευρώ: 18.136.860 ευρώ από τον ΕΔΣΝΑ, 10.955.400 ευρώ από τον ΕΣΔΑΚ και 10.590.220 ευρώ από τον ΦοΔΣΑ Πελοποννήσου. Τα ποσά αυτά πρέπει να επιστραφούν εντός 15 ημερών, ενώ σε περίπτωση μη συμμόρφωσης προβλέπεται παρακράτηση από τις εισφορές των Δήμων προς τους ΦοΔΣΑ, σύμφωνα με τον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων.
- η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO) έχει ξεκινήσει προκαταρκτική εξέταση για πιθανή κακοδιαχείριση ευρωπαϊκών κονδυλίων, ύψους περίπου 11,9 εκατομμυρίων ευρώ, σε έργα αναφορικά με τα «σπιτάκια ανακύκλωσης» σε Αττική, Κρήτη και Πελοπόννησο. Η έρευνα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας αφορά καταγγελίες για υπερκοστολόγηση έως και τέσσερις φορές πάνω από το κόστος που ισχύει σε άλλες χώρες της Ευρώπης και αδιαφάνεια στη διαχείριση των απορριμμάτων. Όπως έχει δηλώσει ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, κάθε καταγγελία ερευνάται και η Δικαιοσύνη αποφασίζει εάν θα προχωρήσει σε περαιτέρω ενέργειες.
Καλούμε λοιπόν την κυβέρνηση:
- Να ασχοληθεί επιτέλους σοβαρά με την ανακύκλωση.
- Να διερευνήσει πλήρως την υπόθεση που αφορά στα «σπιτάκια ανακύκλωσης», ώστε να εντοπιστούν και να αποδοθούν ευθύνες σε όσους έλαβαν αποφάσεις ή συμμετείχαν σε διαδικασίες.
- Να μεριμνήσει ώστε το κόστος επιστροφής των χρημάτων από τους 3 ΦοΔΣΑ να μην λειτουργήσει εις βάρος της ποιότητας των υπηρεσιών διαχείρισης αποβλήτων που αυτοί παρέχουν και να μην το μετακυλήσουν στους πολίτες.
- Να φροντίσει για τη διασφάλιση πλήρους διαφάνειας, ελέγχου και τεκμηρίωσης όλων των προμηθειών που χρηματοδοτούνται από εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους.
- Να συνεργαστεί συστηματικά με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία για την ολοκληρωμένη διερεύνηση του ζητήματος.
Συμπερασματικά
Από τη μια η χώρα μας υστερεί δραματικά στις επιδόσεις ανακύκλωσης, βρισκόμαστε μόλις στο 17%, όταν ο μέσος όρος στα Κράτη Μέλη είναι 49%,
Από την άλλη η κυβέρνηση δεν διαμορφώνει ένα αξιόπιστο σχέδιο θεαματικής βελτίωσης της ανακύκλωσης,
Και ταυτόχρονα βρισκόμαστε ενώπιον ακόμη μιας υπόθεσης κακοδιαχείρισης ευρωπαϊκών και εθνικών πόρων.
