Η προστασία του περιβάλλοντος, η προάσπιση της ποιότητας ζωής των πολιτών, η αξιοποίηση ανανεώσιμων/εναλλακτικών μορφών ενέργειας, η βελτίωση των περιβαλλοντικών και ενεργειακών υποδομών και δικτύων, προκειμένου να συμμορφώνονται σε διεθνή πρωτόκολλα και διαδικασίες, καθώς και η στροφή των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τη γραμμική στην κυκλική οικονομία, αποτελούν θέματα τα οποία βρίσκονται, ιδίως τα τελευταία χρόνια, στο επίκεντρο σχετικών διαβουλεύσεων σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.
Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, η αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προβλημάτων δημιουργεί, ταυτόχρονα, και ευκαιρίες οικονομικής ανάπτυξης και απασχόλησης και το πλαίσιο εφαρμογής πολιτικών βιώσιμης ανάπτυξης και διαγενεακής αλληλεγγύης.
Ο συνδυασμός έξυπνου αναπτυξιακού περιβαλλοντικού σχεδιασμού από την πλευρά της πολιτείας, καινοτομιών στην περιβαλλοντική διακυβέρνηση, δημιουργίας θετικού κλίματος προς την επιχειρηματικότητα στους τομείς της πράσινης οικονομίας και καλλιέργειας περιβαλλοντικής συνείδησης στους πολίτες, συναπαρτίζουν το απαραίτητο πλαίσιο, ώστε η προστασία του περιβάλλοντος και η βιώσιμη ανάπτυξη να συμβάλουν στην ανασυγκρότηση της χώρας.
Βασικός στόχος σε ότι αφορά τον Τομέα της Ενέργειας, είναι η θωράκιση της ενεργειακής μας ασφάλειας, η παροχή προσιτών και ποιοτικών ενεργειακών αγαθών στους πολίτες, στις επιχειρήσεις και στις διάφορες περιοχές της χώρας, αναδεικνύοντας το γεωπολιτικό ρόλο της χώρας μέσω των πλεονεκτημάτων που παρέχουν οι ενεργειακές οδεύσεις και πηγές, προωθώντας τον καταλυτικό ρόλο της ενέργειας στην ανάπτυξη, τις επενδύσεις και τη δημιουργία θέσεων εργασίας και συμμετέχοντας στις διεθνείς προσπάθειες για καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, που ενισχύθηκαν σημαντικά με την ιστορική συμφωνία του Δεκεμβρίου 2015 στο Παρίσι.
Οι πολιτικές για την ενέργεια θα πρέπει να εντάσσονται σε ένα Μακροχρόνιο Ενεργειακό Σχεδιασμό που θα συνιστά τον Οδικό Χάρτη της χώρας προς τις βασικές κατευθύνσεις της ευρωπαϊκής και διεθνούς πολιτικής και θα μεγιστοποιεί τον μακροχρόνιο λόγο καθαρού οφέλους προς κόστος για την χώρα.
Ειδικότερα, ο Μακροχρόνιος Ενεργειακός Σχεδιασμός θα πρέπει να είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με την ενεργειακή πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το 2030 και με στόχο, τη σταδιακή μετάβαση σε ένα ενεργειακό σύστημα μηδενικού ισοζυγίου εκπομπών ως το 2050.
Παράλληλα πρέπει να εστιάζει στα παρακάτω:
· Προτεραιοποίηση της ενεργειακής αποδοτικότητας και διαχείρισης της ενεργειακής ζήτησης με ενίσχυση των μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας, σε όλους τους τομείς του ενεργειακού συστήματος, με στόχο ορθολογική μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και αποφυγή ενεργειακής και οικονομικής σπατάλης. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στο κτιριακό απόθεμα ιδιωτικών και δημόσιων κτιρίων που οδηγεί σε σημαντική εξοικονόμηση ενέργειας, με αντίστοιχα περιβαλλοντικά και οικονομικά οφέλη, διευκολύνοντας στην αντιμετώπιση του φαινομένου της ενεργειακής φτώχειας και συμβάλλοντας στην ανάκαμψη της οικοδομικής δραστηριότητας και της βιομηχανίας των υλικών. Έμφαση θα δοθεί επίσης στην μετάβαση στα «έξυπνα» κτίρια με την ενσωμάτωση των κατάλληλων συσκευών / τεχνολογιών, τον συνδυασμό με «έξυπνα» ενεργειακά δίκτυα και την ενεργητικότερη συμμετοχή των κατοίκων / χρηστών των κτιρίων, των προμηθευτών ενέργειας ή άλλων εξειδικευμένων εταιρειών. Θα δοθεί έμφαση στην επίτευξη των στόχων που επιμερίζονται στη χώρα στο πλαίσιο της κοινοτικής πολιτικής, που είναι η εξοικονόμηση ενέργειας από 20% το 2020 να φτάσει σε ποσοστό κατ’ ελάχιστον 27% έως το 2030.
· Βέλτιστη και οικονομικά ορθολογική ενσωμάτωση στο εθνικό σύστημα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) με στόχο περαιτέρω ενίσχυση της συμμετοχής των ΑΠΕ στο ενεργειακό μίγμα, και ανάπτυξη τους με ενεργή συμμετοχή των καταναλωτών / πολιτών, μεμονωμένα ή συλλογικά, σε πλαίσιο που θα ενισχύει, κατά προτεραιότητα, την άμεση χρήση των ΑΠΕ, με αποφυγή ενδιάμεσων μετατροπών ενέργειας και την αποδοτική χρήση της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από ΑΠΕ στους τομείς της παραγωγής θερμότητας, των μεταφορών και της βιομηχανίας. Θα υποστηριχθεί η ανάπτυξη κατασκευαστικής βιομηχανίας στον τομέα εξοπλισμού έργων ΑΠΕ και συνεργασίες με το ΚΑΠΕ, ΑΕΙ, ΤΕΙ και Ερευνητικά Κέντρα στους τομείς της καινοτομίας και των τεχνολογιών ΑΠΕ και εξοικονόμησης ενέργειας.
· Εξασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας της ενεργειακής αγοράς και του αποτελεσματικού μετασχηματισμού της στο άμεσο μέλλον με την ορθή οργάνωση, στελέχωση και λειτουργία όλων των αρμόδιων δομών της (κυβέρνηση και αρμόδιοι κρατικοί οργανισμοί, ανεξάρτητες αρχές (Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, Επιτροπή Ανταγωνισμού), ενεργειακές επιχειρήσεις). Κυρίαρχο στοιχείο της αγοράς αποτελεί ο υγιής ανταγωνισμός σε όλα τα στάδια της ενεργειακής αλυσίδας. Ειδικά στην αγορά των πετρελαιοειδών η καταπολέμηση του υφιστάμενου λαθρεμπορίου απαιτεί την εφαρμογή του νομοθετικού πλέγματος που αναπτύχθηκε την περίοδο 2010 – 2014, κατάλληλα συμπληρωμένου.
· Προώθηση της υποκατάστασης καυσίμων με καθαρότερα καύσιμα και μορφές ενέργειας. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στην σταδιακή απεξάρτηση από τον λιγνίτη με ταυτόχρονη στήριξη των περιοχών εξόρυξης και παραγωγής, λαμβάνοντας υπόψη την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας, με δεδομένο ότι ο λιγνίτης αποτελεί πρακτικά αυτή την στιγμή το μόνο εγχώριο ορυκτό καύσιμο. Η κατεύθυνση αυτή δεν αποτελεί μόνο προϋπόθεση αειφορίας του ενεργειακού μας συστήματος, αλλά επιβάλλεται και από τα νέα δεδομένα της περιβαλλοντικής ευρωπαϊκής νομοθεσίας που ενδέχεται να καταστήσουν μη οικονομικά βιώσιμες τις λιγνιτικές μονάδες. Η ανάπτυξη των τεχνικοοικονομικά εκμεταλλεύσιμων κοιτασμάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου της χώρας θα προχωρήσει με τήρηση αυστηρών περιβαλλοντικών προδιαγραφών ασφάλειας και προώθηση του εθνικού ταμείου κοινωνικής αλληλεγγύης γενεών, που ως μέρος του ασφαλιστικού συστήματος, θα ενισχύεται από τα έσοδα των υδρογονανθράκων. Οι έρευνες πρέπει να τύχουν της μεγαλύτερης δυνατής επιτάχυνσης, πέραν των άλλων και για να αποφευχθεί η πιθανότητα, να μείνει πλούτος της χώρας αναξιοποίητος λόγω της επιδιωκόμενης υποκατάστασης των ορυκτών καυσίμων τις επόμενες δεκαετίες.
· Ενίσχυση των απαιτούμενων ενεργειακών υποδομών και δικτύων της χώρας, των διασυνδέσεων με γειτονικές χώρες, της αποθήκευσης ενέργειας. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στην ηλεκτρική διασύνδεση των νησιών με το ηπειρωτικό σύστημα που, όχι μόνο θα μειώσει το κόστος παραγωγής από την καύση πετρελαίου στα νησιά και την αντίστοιχη επιβάρυνση του συνόλου των καταναλωτών της χώρας, αλλά αποτελεί ταυτόχρονα και μία από τις προϋποθέσεις μεγάλης ανάπτυξης των ΑΠΕ, λόγω του πλούσιου δυναμικού των νησιών, διευκολύνοντας έτσι την επίτευξη του στόχου απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα.
· Έμφαση θα δοθεί στην στοχευμένη περαιτέρω διείσδυση του φυσικού αερίου με άμεση χρήση του στον οικιακό, τριτογενή και βιομηχανικό τομέα (με νέα δίκτυα διανομής ή επέκταση υφισταμένων), σε απομακρυσμένες περιοχές της χώρας, μεμονωμένους πελάτες και νησιά (με συμπιεσμένο ή υγροποιημένο φυσικό αέριο) και στον τομέα των μεταφορών (ως καύσιμο στην ναυτιλία ή οδικές μεταφορές).
· Ενίσχυση της γεωστρατηγικής σημασίας της Ελλάδας, ως πόλου πολιτικής σταθερότητας, ειρήνης και ασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή και ανάδειξή της σε σημαντικό ενεργειακό κόμβο της Νότιο-Ανατολικής Ευρώπης, με την προωθούμενη περαιτέρω διαφοροποίηση ενεργειακών πηγών και οδών διαμετακόμισης, σε στενή συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και γειτονικά κράτη-μέλη καθώς και ενεργειακές συνεργασίες με άλλες κοινοτικές και τρίτες χώρες. Η ολοκλήρωση του αγωγού ΤΑΡ, που με τη στήριξή μας επιλέχθηκε να υλοποιήσει το Νότιο Ευρωπαϊκό Διάδρομο, αποτελεί άμεση προτεραιότητα καθώς και του αγωγού IGB. Με την υλοποίηση τους θα ενισχυθεί η διαφοροποίηση πηγών, με συνέπεια την βελτίωση της ασφάλειας εφοδιασμού αλλά και την ανταγωνιστικότητα των τιμών φυσικού αερίου στην ευρύτερη περιοχή. Θα στηρίξουμε παραπέρα τις πρωτοβουλίες που ξεκινήσαμε για διασυνδέσεις με την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
· Ουσιαστική συνεισφορά στην ανάπτυξη της Ενεργειακής Ένωσης που αποτελεί κοινοτική πρωτοβουλία στρατηγικού χαρακτήρα για την ευρωπαϊκή ενεργειακή αγορά και την αναδιαμόρφωση της, η οποία θα επηρεάσει ριζικά τα επόμενα χρόνια, εκτός από την ασφάλεια ενεργειακού εφοδιασμού, την ενεργειακή αγορά της χώρας μας καθώς και τη γενικότερη εθνική στρατηγική ασφάλειας που συνδέεται άρρηκτα με τις γενικότερες ενεργειακές εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή.
· Προώθηση μιας καινοτόμου ολοκληρωμένης πολιτικής για συντονισμένη & ορθολογική εθνική διαχείριση των διαθέσιμων εθνικών πόρων ενέργειας-υδάτων-τροφής (nexus energy-water-food), τη διασφάλιση απρόσκοπτου και περιβαλλοντικά φιλικού εφοδιασμού, μείωση της εξάρτησης από σχετικές εισαγωγές και συνακόλουθα ενίσχυση της εθνικής αυτάρκειας και οικονομίας, με βάση τις τελευταίες ευρωπαϊκές και διεθνείς σχετικές πρακτικές και τεχνικές.
Η βελτίωση της ποιότητας ζωής στις πόλεις μπορεί να επιτευχθεί μέσω συνδυασμένων πολιτικών με αναπτυξιακή κατεύθυνση, αλλά και με την συμμετοχή και οικολογική συμπεριφορά των πολιτών, μέσω της προώθησης μέτρων για:
· Έξυπνες πόλεις με τη χρήση νέων τεχνολογιών και καινοτομιών για υπηρεσίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, ανοικτά δημόσια δεδομένα, διευκόλυνση της κινητικότητας και της επιχειρηματικότητας.
· Υγιείς, συμπαγείς πόλεις με αναβαθμισμένα κέντρα, μικτές χρήσεις, ελεύθερους χώρους, περιαστικό και αστικό πράσινο, σύγχρονα δίκτυα, προγράμματα μείωσης απορριμμάτων και ανακύκλωσης, εξοικονόμησης ενέργειας και χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
· Ανάδειξη της αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, βελτίωση του οικιστικού αποθέματος, συνδέσεις με τις “πύλες” των πόλεων, τα Πανεπιστήμια, δικτυώσεις πόλεων.
· Εύρωστες και εξωστρεφείς πόλεις με εξυπηρέτηση των οικονομικών δραστηριοτήτων, διασυνδέσεις με σύγχρονα δίκτυα μεταφορών και επικοινωνιών, προτεραιότητα στα μέσα σταθερής τροχιάς, δίκτυα πεζοδρόμων και ποδηλατοδρόμων, βελτίωση υποδομών και λειτουργιών υγείας, εκπαίδευσης, πολιτισμού και άθλησης. Αναβάθμιση των δημόσιων χώρων.
· Ενοποίηση αρμοδιοτήτων σχετικά με τη διαχείριση, συντήρηση και λειτουργία του οδικού δικτύου και απόδοσή τους στους Δήμους. Άμεση προώθηση της κατάρτισης και υλοποίησης των Σχεδίων Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ) σε όλες τις πόλεις. Ανασχεδιασμός αστικών οδών και γενίκευση της μετατροπής οδών σε ήπιας κυκλοφορίας στις γειτονιές.
· Ολοκληρωμένες δράσεις για τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας στις πόλεις που θα περιλαμβάνουν όλο το εύρος παρεμβάσεων, από τον ανασχεδιασμό των υποδομών για οχήματα, πεζούς, ποδήλατα και ΑμΕΑ ως και την εμπέδωση της κυκλοφοριακής αγωγής.
1. Μεταφορές
Στον Τομέα των Μεταφορών κρίνεται απαραίτητη η κατάρτιση ενός Εθνικού στρατηγικού σχεδίου με βασικό στόχο την οικονομικά αποδοτική μεταφορά ανθρώπων και αγαθών σε όλες τις κλίμακες (διεθνή, εθνική, περιφερειακή, υπεραστική, αστική, διαδημοτική), την αναβάθμιση της ασφάλειας των μεταφορών, την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων όλων των συστημάτων μεταφορών και την προσέλκυση επενδύσεων τόσο σε κάθε τομέα (οδικές, σιδηροδρομικές, θαλάσσιες, αεροπορικές) όσο, πρωτίστως, στις συνδυασμένες μεταφορές, ως αναφέρεται παρακάτω:
· Οδικές μεταφορές: Ολοκλήρωση των μεγάλων εθνικών οδικών δικτύων με ταυτόχρονη αναβάθμιση του επαρχιακού οδικού δικτύου που σήμερα παρουσιάζει κακή εικόνα, μεγάλα προβλήματα οδικής ασφάλειας και έλλειψη σύγχρονου εξοπλισμού. Κύριος στόχος η άρση της άνισης ανάπτυξης των οδικών υποσυστημάτων της χώρας.
· Σιδηροδρομικές μεταφορές: Επέκταση του σιδηροδρομικού δικτύου υψηλών ταχυτήτων, τόσο για τους επιβάτες όσο και για τα εμπορεύματα με στόχο την εξοικονόμηση πόρων.
· Εξασφάλιση της διαλειτουργικότητας και των συνδυασμένων μεταφορών μέσω της σύνδεσης με άλλες μεταφορικές υποδομές και κυρίως με τα μεγαλύτερα λιμάνια της χώρας (Πειραιάς, Θεσσαλονίκη).
· Αεροπορικές μεταφορές: Με την παραχώρηση των 14 αεροδρομίων και την επένδυση σε υποδομές τα επόμενα 4 χρόνια, τα ελληνικά αεροδρόμια θα αναβαθμίσουν τη θέση τους στο διεθνή ανταγωνισμό. Η κατάρτιση εθνικού σχεδίου αερομεταφορών υπό το πρίσμα αυτής της σημαντικότατης εξέλιξης κρίνεται άμεση και αναγκαία για την τελική αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών και τη συμβολή τόσο στην προσέλκυση νέων τουριστικών ρευμάτων όσο και στην εσωτερική κινητικότητα.
· Θαλάσσιες μεταφορές / Νησιωτικότητα: Εκτέλεση στο συντομότερο δυνατό χρονικό διάστημα των απαιτούμενων υποδομών (λιμάνια, μαρίνες, εγκαταστάσεις υποδοχής κρουαζιερόπλοιων) στα νησιά όπου υπάρχουν σχετικές ελλείψεις. Άρση όλων των εμποδίων και προώθηση της λειτουργίας των υδατοδρομίων. Παροχή επαρκών, ασφαλών και οικονομικά προσιτών ακτοπλοϊκών υπηρεσιών. Μέτρα εκσυγχρονισμού και ανανέωσης του στόλου, ιδιαίτερα στις γραμμές δημοσίου συμφέροντος, αναβάθμιση του στόλου με νεότευκτα πλοία. Συνέχιση και επέκταση των πολιτικών επιδοτήσεων συγκεκριμένων γραμμών για την εξασφάλιση της συνδεσιμότητας και την άρση της απομόνωσης. Όσον αφορά ειδικότερα στις εμπορευματικές θαλάσσιες μεταφορές, μετά από την ιδιωτικοποίηση και τις επενδύσεις στα δύο μεγαλύτερα λιμάνια της χώρας, ο Πειραιάς αναδεικνύεται σε σημαντικό εμπορευματικό κόμβο πανευρωπαϊκής εμβέλειας και η Θεσσαλονίκη σε αντίστοιχο κόμβο με εμβέλεια τα Βαλκάνια και την Ανατολική Ευρώπη. Κρίσιμης σημασίας είναι η προώθηση των συνδυασμένων μεταφορών μέσω της λειτουργικής διασύνδεσης του σιδηροδρομικού δικτύου υψηλών ταχυτήτων με τα λιμάνια αυτά. Επίσης, σημαντική η αναβάθμιση των υποδομών των λιμανιών της Ηγουμενίτσας και της Αλεξανδρούπολης που διαθέτουν μεγάλες αναπτυξιακές προοπτικές για τη μεταφορά εμπορευμάτων στον άξονα Ανατολής – Δύσης μέσω της διασύνδεσής τους με την Εγνατία Οδό.
· Αστικές και Υπεραστικές Συγκοινωνίες: Επέκταση των δικτύων των μέσων σταθερής τροχιάς σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Αναδιάταξη των δικτύων οδικών αστικών μεταφορών ώστε να λειτουργούν με λογική τροφοδότησης των μέσων σταθερής τροχιάς. Εκσυγχρονισμός του στόλου των αστικών συγκοινωνιών. Πλαισίωση των συστημάτων αστικών μεταφορών με έξυπνες τεχνολογίες πληροφόρησης κοινού και διαχείρισης στόλου (συστήματα τηλεματικής κλπ) με στόχο την εξοικονόμηση χρόνου, πόρων και την καλύτερη εξυπηρέτηση των επιβατών. Όσον αφορά στις υπεραστικές συγκοινωνίες, μετά και την αναμενόμενη απελευθέρωση της σχετικής αγοράς το 2019, ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας με την είσοδο νέων παικτών στην αγορά, με στόχο τόσο την αναβάθμιση της συνδεσιμότητας ασύνδετων μέχρι σήμερα περιοχών, όσο και στην καλύτερη προσαρμογή των τιμών των παρεχόμενων υπηρεσιών προς όφελος των επιβατών. Άμεση προώθηση κατασκευής νέου τερματικού σταθμού υπεραστικών λεωφορείων στην Αττική σε άμεση γειτνίαση με το δίκτυο ΜΕΤΡΟ.
2. Χωροταξικός Σχεδιασμός
Σε ότι αφορά τον Χωροταξικό Σχεδιασμό, καθίστανται απαραίτητες οι παρακάτω δράσεις:
· Η προώθηση της υλοποίησης της νομοθεσίας για τον εθνικό, περιφερειακό χωρικό σχεδιασμό και των ειδικών χωροταξικών σχεδίων, με την έκδοση των προβλεπόμενων υπουργικών αποφάσεων.
· Η άμεση έναρξη των συμμετοχικών διαδικασιών για το εθνικό χωροταξικό, το οποίο θα αποτελεί το σαφές πλαίσιο για τα περιφερειακά, τοπικά και ειδικά σχέδια.
· Η άμεση θεσμοθέτηση των Περιφερειακών Χωρικών Σχεδίων και αναβάθμιση του ρόλου τους με σύνδεση χωρικών, περιβαλλοντικών και αναπτυξιακών πολιτικών. Ανάθεση της αρμοδιότητας Παρακολούθησης της Εφαρμογής τους στην Περιφέρεια, ώστε να υπάρξει συνέργεια με τα προγράμματα του ΕΣΠΑ για ανάδειξη της παραγωγικής ταυτότητας κάθε Περιφέρειας.
· Η ολοκλήρωση του πολεοδομικού σχεδιασμού με θεσμοθέτηση των ΓΠΣ & ΣΧΟΑΠ, μέσα από ένα ευέλικτο και σαφές πλαίσιο χρήσεων γης και απόδοση της αρμοδιότητας παρακολούθησης της εφαρμογής τους στους Δήμους.
· Η άμεση και σαφής κωδικοποίηση της πολεοδομικής νομοθεσίας. Υλοποίηση θεσμοθετημένης ηλεκτρονικής διαδικασίας για την έκδοση αδειών δόμησης. Καθορισμός του ελέγχου των κατασκευών σε συνεργασία με τους διαπιστευμένους ιδιώτες ελεγκτές δόμησης ως κυρίως αντικειμένου των υπηρεσιών δόμησης.
· Το αυτοματοποιημένο κεντρικό σύστημα παρακολούθησης στην κατεύθυνση των προτάσεων του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας.
· Η θέσπιση οικονομικών κινήτρων για την προστασία, συντήρηση και τη λειτουργική «ζωή» διατηρητέων κτιρίων. Ειδική μέριμνα για την προστασία και ανάδειξη του ιδιαίτερου περιβάλλοντος των νησιών με την ολοκλήρωση ενός χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού, για την συνέχιση της πολιτικής μας διάσωσης των παραδοσιακών οικιστικών και βιομηχανικών στοιχείων καθώς και την διασφάλιση από υπερδόμηση και στροφή στην ολοκληρωμένη πολιτική αναπλάσεων με απλούστευση του θεσμικού πλαισίου και υποστήριξη στους δήμους, σε συνδυασμό με την προώθηση στρατηγικής για «βιώσιμη αστική κινητικότητα».
3. Προστασία Περιβάλλοντος
Σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο, η σημασία της προστασίας του περιβάλλοντος και η ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης στις αναπτυξιακές πολιτικές βρίσκονται στην επικαιρότητα. Χαρακτηριστική είναι η στροφή χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τη γραμμική στην κυκλική οικονομία.
Η Ελλάδα συνεχίζει να αντιμετωπίζει σοβαρά περιβαλλοντικά προβλήματα και καθυστερήσεις στην εφαρμογή πολιτικών προστασίας του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος, ποιότητας ζωής στις πόλεις, προστασίας των οικοσυστημάτων, ορθολογικής διαχείρισης των αποβλήτων με λογικές μείωσης και ανακύκλωσης, συμμόρφωσης με τους διεθνείς συνθήκες και τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς, συστηματικού και αποτελεσματικού ελέγχου των περιβαλλοντικών όρων άσκησης των ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Η οργάνωση μιας πρότασης για την ήπια μετάβαση στο νέο, μοντέλο της κυκλικής οικονομίας, καθίσταται επιτεύξιμη μέσω των παρακάτω δράσεων/προτάσεων στους παρακάτω Τομείς:
3.1 Διαχείριση Αποβλήτων
· Προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων και συμπράξεις δημόσιου-ιδιωτικού τομέα σε έργα κατασκευής, λειτουργίας, ελέγχου και συντήρησης περιβαλλοντικών υποδομών, εγκαταστάσεων επεξεργασίας αποβλήτων μεγάλης και μικρής κλίμακας.
· Συνεργασία της αυτοδιοίκησης πρώτου και δευτέρου βαθμού και της κεντρικής κυβέρνησης με φορείς της κοινωνικής οικονομίας και της επιχειρηματικότητας μικρής κλίμακας για την επέκταση της χωριστής συλλογής και ανακύκλωση αστικών αποβλήτων (χαρτί, γυαλί, πλαστικό, μέταλλο, βίο-απόβλητα) και την καλύτερη οργάνωση της διαχείρισης ειδικών ρευμάτων αποβλήτων (ελαστικά, οχήματα, ηλεκτρικές/ηλεκτρονικές συσκευές).
· Συνεργασία μεταξύ Δήμων για να επιτευχθούν οικονομίες κλίμακας. Η διαχείριση του υπολειμματικού ρεύματος (μετά τις δράσεις προ διαλογής) των στερεών αποβλήτων θα πρέπει να διαχειρίζεται σε κεντρικές εγκαταστάσεις. Η συγκεκριμένη πρακτική οδηγεί σε εξοικονόμηση πόρων δεδομένου ότι επιτυγχάνονται οικονομίες κλίμακας. Η διαχείριση των υπολειμματικών ρευμάτων σε επίπεδο Δήμων είναι αντιοικονομική και θα οδηγήσει σε μεγάλη επιβάρυνση τους πολίτες ενώ θα έχει και αρνητικές περιβαλλοντικές συνέπειες. Το νέο σχέδιο διαχείρισης αποβλήτων θα πρέπει να αποτελέσει ευκαιρία ενίσχυσης της συνεργασίας, βελτιστοποίησης του σχεδιασμού, έντασης των δράσεων πρόληψης, επαναχρησιμοποίησης και προ διαλογής και εν τέλει υλοποίησης ενός υπευθύνου ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης το οποίο θα αξιοποιεί την εκτεταμένη Ευρωπαϊκή εμπειρία και θα επιτυγχάνει το βέλτιστο περιβαλλοντικό και οικονομικό αποτέλεσμα
· Ανάπτυξη στις περιφέρειες και τους δήμους αποκεντρωμένων μορφών συνεργασίας δημόσιου ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) για μικρά έργα και επενδύσεις, με εφαρμογή της μεθόδου του ανταγωνιστικού διαλόγου, χωρίς να είναι αναγκαία η εμπλοκή της ομώνυμης κρατικής Ειδικής Γραμματείας.
· Αναβάθμιση της Περιβαλλοντικής Επιθεώρησης με την ολοκλήρωση και χρήση Ηλεκτρονικού Περιβαλλοντικού Μητρώου και χρήση έξυπνων εφαρμογών. Συστηματική παρακολούθηση της τήρησης των περιβαλλοντικών όρων σε όλες τις δραστηριότητες. Θεσμοθέτηση σώματος ιδιωτών επιθεωρητών, ως μέρος των δημοσίων εκλεκτικών μηχανισμών.
3.2 Προστασία και Αξιοποίηση του Φυσικού Πλούτου
· Νέο οίκο-αναπτυξιακό πρότυπο που θα συνδυάζει, αφενός την προστασία της βιοποικιλότητας και γεωποικιλότητας καθώς των ιδιαίτερων φυσικών και πολιτιστικών στοιχείων των προστατευόμενων περιοχών, και αφετέρου τη στήριξη ήπιων αναπτυξιακών δραστηριοτήτων οικοτουρισμού και παραγωγής τοπικών προϊόντων με φιλό-περιβαλλοντικές πρακτικές, μετά από εκτίμηση της φέρουσας παραγωγικής ικανότητας τους.
· Ολοκλήρωση των δασικών χαρτών και του δασολογίου, είναι υποχρέωση που την οφείλουμε στην σημερινή και στις μελλοντικές γενιές. Πολυετή Σχέδια Διαχείρισης των δασών, μέσα από ένα ολοκληρωμένο χωροταξικό σχέδιο (αναδασώσεις και προστασία καμένων δασών, προληπτικά έργα προστασίας, έργα διαχείρισης των δασικών οικοσυστημάτων και προστασίας της χλωρίδας και της πανίδας, διευθέτηση ορεινών χειμάρρων με σκοπό τον εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα, προώθηση του ορεινού τουρισμού, εκσυγχρονισμό των δασικών υπηρεσιών).
· Ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του “Εθνικού Κτηματολογίου” τόσο στην κατεύθυνση της άμεσης, οικονομικής και ποιοτικής εξυπηρέτησης του πολίτη, όσο και στην κατεύθυνση ολοκλήρωσης της κτηματογράφησης σε όλη τη χώρα έως το 2020.
· Διαχείριση των επιφανειακών, υπόγειων και θαλάσσιων υδατικών πόρων με πολιτικές προστασίας της ποιότητας και μέτρα εξοικονόμησης για μείωση της κατανάλωσης νερού και προστασίας του υδροφόρου ορίζοντα, με σύγχρονες μεθόδους όπως η στάγδην άρδευση και συστήματα λιμνοδεξαμενών και φραγμάτων. Άμεση επίλυση των υδροδοτικών προβλημάτων των νησιών και των παράκτιων περιοχών με τη χρήση αφαλατώσεων. Εφαρμογή και επικαιροποίηση των 14 Σχεδίων Διαχείρισης των Λεκανών Απορροής, ώστε να καταστούν λειτουργικά και προς όφελος των πολιτών με βάση τις σημερινές συνθήκες. Άμεση ολοκλήρωση των Σχεδίων Διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας για όλες τις περιοχές της Χώρας, ώστε να διαμορφωθεί ένα εθνικό σχέδιο για τα αντιπλημμυρικά έργα και δράσεις για όλη τη χώρα, με στόχευση την πρόβλεψη, μείωση και αντιμετώπιση των κινδύνων πλημμύρας. Τα πρόσφατα τραγικά γεγονότα της Μάνδρας αποδεικνύουν ότι κάθε καθυστέρηση μπορεί να αποβεί μοιραία.
· Αγροτική παραγωγή φιλική στον άνθρωπο και στο περιβάλλον, ως βάση για τη βιώσιμη διατροφική πολιτική και τη βιώσιμη ανάπτυξη, με τη χρήση βιολογικών μεθόδων παραγωγής, ενίσχυση της γεωργίας ακριβείας για τη μείωση των φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων, στήριξη της ποιοτικής βελτίωσης και διατήρησης παραδοσιακών γεωργικών προϊόντων, ενίσχυση της γονιμότητας των εδαφών και δημιουργία μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης των αποβλήτων γεωργικών και κτηνοτροφικών μονάδων.
Προκειμένου όμως η μετάβαση σε ένα νέο μοντέλο κυκλικής οικονομίας να γίνει με τον πλέον ασφαλή και ολοκληρωμένο τρόπο, απαιτείται και η συμμετοχή της Κοινωνίας και η ανάδειξη της Κοινωνικής Ευθύνης των Πολιτών. Αυτός ο στόχος μπορεί να επιτευχθεί μέσω Ενημέρωσης και Εκπαίδευσης των Πολιτών μέσω:
· Πρωτοβουλιών για εθελοντικές συμμετοχικές δράσεις και δράσεις εταιρικής κοινωνικής ευθύνης.
· Ηλεκτρονικών Εφαρμογών που θα δίνουν τη δυνατότητα στους πολίτες να ενημερώνουν σε πραγματικό χρόνο τις αρμόδιες αρχές για περιβαλλοντικές παραβάσεις.
· Ενημέρωσης μέσω αναγραφής στις συσκευασίες για την ποσότητα CO2 που παρήχθη και επιβάρυνε το περιβάλλον, μέχρι το τελικό προϊόν να φθάσει στο καλάθι του, καθώς και για την ύπαρξη γενετικά τροποποιημένων στοιχείων.
· Καθιέρωσης αντισταθμιστικής πολιτικής στις μεγάλες επενδύσεις για να εξασφαλίζονται οφέλη για την τοπική κοινωνία και να διευκολύνονται παράπλευρες επιχειρηματικές και επαγγελματικές ευκαιρίες και ευκαιρίες απασχόλησης για την τοπική οικονομία.
