Ομιλία Παύλου Χρηστίδη, Ειδικού Εισηγητή ΠΑΣΟΚ – Κινήματος Αλλαγής στη Διαρκή Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων για τον Προϋπολογισμό 2026
Κύριε Πρόεδρε,
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Συζητάμε έναν προϋπολογισμό που παρουσιάζεται ως προϋπολογισμός «σταθερότητας» και «φιλοκοινωνικής πολιτικής».
Αλλά η πραγματικότητα που ζει ο πολίτης έξω από αυτή την αίθουσα είναι αμείλικτη: Δεν ζει καλύτερα. Δεν ανασαίνει ευκολότερα. Δεν βλέπει προοπτική.
Και σήμερα, οφείλουμε να μιλήσουμε καθαρά: Αυτός ο προϋπολογισμός δεν ενισχύει το κοινωνικό κράτος. Το διαβρώνει.
Και μαζί του διαβρώνει την κοινωνική συνοχή, τις ευκαιρίες της νέας γενιάς και την ανάπτυξη της χώρας.
Η Ελλάδα είναι ουραγός στις κοινωνικές δαπάνες. Με βάση τα επίσημα ευρωπαϊκά δεδομένα:
- Είμαστε τελευταίοι στη στεγαστική δαπάνη. Σε μία χώρα όπου η στέγη έχει γίνει πολυτέλεια για νέους και οικογένειες.
- Είμαστε 9η χώρα από το τέλος στη δαπάνη υγείας. Με νοσοκομεία σε μόνιμη κόπωση, με διασωληνωμένους εκτός ΜΕΘ, με ελλείψεις προσωπικού.
- Έχουμε την 4η χαμηλότερη δαπάνη στην εκπαίδευση. Την ώρα που μιλάμε για ανταγωνισμό, ψηφιακή οικονομία, δεξιότητες.
- Είμαστε στην 3η χειρότερη θέση όσον αφορά τη στήριξη οικογενειών με παιδιά, ενώ η δημογραφική βόμβα έχει ήδη σκάσει.
- Και είμαστε πολύ κάτω από τον μέσο όρο στη στήριξη των ανέργων. Σε μια χώρα όπου η νεολαία γυρίζει την πλάτη στην αγορά εργασίας, όχι από επιλογή αλλά από απογοήτευση. Ο ευρωπαϊκός μέσος μισθός είναι περίπου 38 χιλιάδες ευρώ ετησίως, την ίδια ώρα που στην Ελλάδα είναι 17 χιλιάδες ευρώ ετησίως.
Αυτά δεν είναι «κενά». Είναι δομική αποσάθρωση του κοινωνικού κράτους. Είναι επί της ουσίας μια βόμβα στη βάση της κοινωνικής ειρήνης και ισορροπίας.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, η κοινωνία πιέζεται μέχρι τα κόκκινα.
Τα στοιχεία είναι ξεκάθαρα:
- Το πραγματικό εισόδημα των ελληνικών νοικοκυριών παραμένει χαμηλότερο από το 2010. Είμαστε η μοναδική χώρα στην ΕΕ με τέτοια κατάσταση.
- 1 στους 5 Έλληνες ζει σε κίνδυνο φτώχειας.
- Οι τιμές στα τρόφιμα είναι πάνω 39%. Στο ρεύμα 48%. Στα ενοίκια 25% και πάνω.
- Τα επιχειρηματικά κέρδη έχουν ανέβει κατά 44%, ενώ οι μισθοί μόλις 27%.
Και μέσα σε αυτό το κλίμα, η κυβέρνηση μιλά για «ανάπτυξη».
Ανάπτυξη για ποιον;
Για τον πολίτη που μετρά ευρώ το ευρώ στο σούπερ μάρκετ;
Για τον νέο που είναι αναγκασμένος να δουλεύει 13ωρα δύο δουλειές για να πληρώσει ένα ενοίκιο; Ή μήπως για τους εκλεκτούς του ΟΠΕΚΕΠΕ και των λαχείων;
Γιατί αυτό το οποίο συνειδητοποιούμε, για ακόμη μια χρονιά, αντί να ανακουφίσετε την κοινωνία, στην πραγματικότητα την εξαντλείτε.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι της ΝΔ,
Δεν αντιμετωπίζετε στην ουσία τους μείζονα ζητήματα όπως είναι το δημογραφικό.
Επιτρέψτε μου μια προειδοποίηση, με στοιχεία του ίδιου του Υπουργείου Παιδείας που μας έδωσε μετά από μια ερώτηση που κατέθεσα.
Στον Δήμο Αγίου Δημητρίου, οι μαθητές μειώθηκαν από 4.717 σε 4.193 σε πέντε χρόνια.
Στην Ηλιούπολη, από 5.335 σε 4.957.
Αυτά συμβαίνουν λίγα χιλιόμετρα από τη Βουλή. Φανταστείτε τι συμβαίνει στην περιφέρεια και την ύπαιθρο.
Δεκάδες τμήματα συγχωνεύονται. Γειτονιές αδειάζουν. Νέες οικογένειες φεύγουν γιατί δεν μπορούν να σταθούν οικονομικά.
Αυτό δεν είναι ένα «δημογραφικό ζήτημα». Είναι ένα ζήτημα επιβίωσης. Μια τεράστια καμπάνα χτυπά για το μέλλον μας. Και αυτή η καμπάνα σχετίζεται με την οικονομία, με τα ασφαλιστικά μας ταμεία, με το μέλλον πολλών γενεών που θα έρθουν αντιμέτωποι με αυτά γιατί δεν παίρνετε τις αποφάσεις που πρέπει να πάρετε.
Αυτός προϋπολογισμός δεν αντιμετωπίζει στην ουσία κρίσιμα ζητήματα δομών και υποδομών.
Βλέπουμε όλοι τι γίνεται τις τελευταίες 12 ώρες στην Αττική με μια έντονη βροχόπτωση που ακυρώνει με αδιανόητο τρόπο την οικονομική και κοινωνική ζωή των πολιτών. Χωρίς έργα υποδομών, αντιπλημμυρικά έργα.
Υπάρχουν κεντρικοί δήμοι όλης της Αττικής που έχουν πλημμυρίσει και η συζήτηση για τα αντιπλημμυρικά δεν ανοίγει.
Μιλάμε για ανάπτυξη. Μιλάμε για επενδύσεις. Αλλά κάνουμε πως δεν βλέπουμε τον ελέφαντα στο δωμάτιο.
Η Αττική – η μισή Ελλάδα – λειτουργεί καθημερινά σε συνθήκες παράλυσης.
- 22,5 χλμ/ώρα είναι η μέση ταχύτητα στο κέντρο της Αθήνας
- 30 λεπτά κάνουμε για 10 χιλιόμετρα.
- 111 χαμένες ώρες ανά οδηγό το 2024. Από 78 το 2022, 104 το 2023.
Με απλά λόγια, υπάρχει ένα χάος που μεγαλώνει και μια κυβέρνηση που παρά τις υποσχέσεις Μητσοτάκη δεν κάνει τίποτα απολύτως.
Οι μεγάλες αρτηρίες της Αττικής – Κηφισός, Συγγρού, Μεσογείων, Βουλιαγμένης, Κατεχάκη – είναι σε μόνιμη ασφυξία.
Η Αττική Οδός ξεπερνά τα 300.000 οχήματα την ημέρα, με αύξηση σχεδόν 10% από το 2023.
Αυτό δεν είναι απλή συμφόρηση. Είναι λειτουργική κατάρρευση μιας μητρόπολης 4 εκατομμυρίων κατοίκων.
Και να δούμε και κάποια στοιχεία για τον Νότιο Τομέα που έχουν σημασία να τα δούμε. Γιατί και αυτή η κυβέρνηση και προηγούμενες κυβερνήσεις έκαναν μια στρατηγική επιλογή, να στρέψουν την ανάπτυξη της Αττικής στο παραλιακό μέτωπο, στο νότιο τομέα.
Να δούμε, λοιπόν, τι γίνεται εκεί:
- Συγγρού, Ποσειδώνος, Βουλιαγμένης, Αλίμου είναι καθημερινά φρακαρισμένες.
- Επιχειρήσεις logistics, τουρισμού, εστίασης έχουν αύξηση κόστους 10–25%.
- Πάνω από 200 εκατ. ευρώ τον χρόνο χάνονται σε καθυστερήσεις.
- Μόνο ο Κηφισός «τρώει» 80–90 εκατομμύρια σε χαμένες ανθρωποώρες.
Και το σημαντικότερο:
Υπονομεύεται η αναπτυξιακή δυναμική συνολικά της Αττικής και ειδικά του Νότιου Τομέα, του παραλιακού μετώπου, του Ελληνικού, του τουρισμού, της τεχνολογίας.
Σας ρωτώ: Ποιος επενδυτής θα φέρει νέα έδρα σε μια περιοχή όπου 10 χιλιόμετρα θέλουν μισή ώρα;
Και σαν να μην έφτανε αυτό, τα ΜΜΜ καταρρέουν:
- Μισό εκατομμύριο χαμένα δρομολόγια το 2024.
- 87% αυτών λόγω έλλειψης οδηγών.
- Μετρό και Τραμ έχουν μείωση 37.000 δρομολογίων μέσα σε έναν χρόνο.
- Και υπόσχεστε από το 2023 «νέα πολιτική βιώσιμης κινητικότητας». Το 2025… ακόμη την ψάχνουμε.
Και σε όλο αυτό το πλαίσιο, δεν έχει ανοίξει καν η συζήτηση γύρω από την πρώην ΠΥΡΚΑΛ. Τι θα γίνει εάν υλοποιηθεί αυτό το έργο και έρθουν χιλιάδες υπάλληλοι υπουργείων σε εκείνη την περιοχή.
Το κυκλοφοριακό, κύριε υπουργέ, δεν είναι θέμα ταλαιπωρίας μόνο. Είναι ο μεγαλύτερος αναπτυξιακός αντίπαλος της Αττικής. Εάν δεν το δούμε στρατηγικά σήμερα, σε 10 χρόνια δεν θα μπορούν να κυκλοφορήσουν τα αυτοκίνητα στην Αττική.
Δεν έχετε στρατηγική και η Αττική οδηγείται σε βαθιά υποβάθμιση.
Έχουμε καταθέσει επανειλημμένως διαδοχικές Ερωτήσεις. Τον Φεβρουάριο του 2024, τον Νοέμβριο του 2024, τον Ιανουάριου του 2025 και πριν από λόγες μέρες σύσσωμη η Κ. Ο του ΠΑΣΟΚ έκανε αντίστοιχη επερώτηση.
Τι έχουμε πάρει ως απάντηση;
Υπηρεσιακά σημειώματα. Μετακύλιση ευθυνών σε Δήμους και Περιφέρειες. Καμία ολοκληρωμένη πολιτική. Καμία στρατηγική. Καμία προτεραιότητα. Απραξία με κόστος δισεκατομμυρίων.
Τι χρειάζεται τώρα;
Ένα σχέδιο με θάρρος.
Έχουμε καταθέσει μια σειρά προτάσεων. Επαναλαμβάνω συνοπτικά.
Άμεσα:
- Ενίσχυση συχνοτήτων Μετρό – Τραμ – Λεωφορεία.
- Προσλήψεις οδηγών με αναγνώριση προϋπηρεσίας.
- Σχέδιο αποσυμφόρησης Κηφισού – Συγγρού – Βουλιαγμένης.
- Ρύθμιση ωραρίων φορτοεκφόρτωσης.
Μεσοπρόθεσμα:
- Νέοι λεωφορειόδρομοι στον Νότιο Τομέα.
- Πλήρης ανανέωση στόλου ΜΜΜ.
- Προεκτάσεις Μετρό / Τραμ με σαφές χρονοδιάγραμμα.
Μακροπρόθεσμα:
- Ενιαίος Μητροπολιτικός Φορέας Κυκλοφορίας Αττικής.
- Νέα χωροταξία και στρατηγικός σχεδιασμός μετακινήσεων.
Υπάρχει ανάγκη για ένα εντελώς διαφορετικό μοντέλο για τη χώρα. Ένα μοντέλο που το ΠΑΣΟΚ το έχει προτείνει. Ένα μοντέλο που να ασχολείται με τα μείζονα ζητήματα του κράτους, με την ευημερία των πολιτών, με την ποιότητα της ζωής τους. Με την αντίληψη ότι όταν κάποιοι είναι αναγκασμένοι – επειδή η δική σας κυβέρνηση έχει φέρει 13ωρο εργασίας – δεν μπορεί κάποιος να σπαταλάει και μια ώρα να πάει στη δουλειά του και μια ώρα να επιστρέψει από αυτή.
Χρειαζόμαστε μια στρατηγική που να στηρίζει τους νέους ανθρώπους και να μην τους ωθεί στη μετανάστευση, μειώνει τις ανισότητες και δεν τις βαθαίνει.
Με:
- Σοβαρές πολιτικές στέγης με κοινωνική κατοικία.
- Στήριξη οικογένειας και παιδιού με σταθερότητα και όχι επιδόματα της μιας στιγμής.
- Υγεία στο επίπεδο των ευρωπαϊκών δαπανών σε μία τετραετία.
- Προστασία πρώτης κατοικίας.
- Κατώτατο μισθό μέσα από συλλογικές διαπραγματεύσεις.
- Επένδυση στη γνώση, την καινοτομία, τη νεανική επιχειρηματικότητα.
Αυτό δεν είναι απλώς μια εναλλακτική. Είναι η μόνη ρεαλιστική λύση για μια αξιοπρεπή Ελλάδα.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Δεν μπορού να ζούμε άλλο σε συνθήκες ασφυξίας. Οι πολίτες δεν μπορούν να ζουν με άγχος, με ανασφάλεια, με στασιμότητα. Οι νέοι δεν μπορούν να μεγαλώνουν σε μια χώρα με έναν πρωθυπουργό που παρουσιάζει τα πράγματα χωρίς εναλλακτική και λέει ότι «δεν γίνεται αλλιώς».
Γίνεται αλλιώς. Αλλά χρειάζεται πολιτική βούληση. Και αυτή, η κυβέρνηση σε έξι χρόνια, δεν την έδειξε.
Δεν μπορείτε όλα αυτά να τα κάνετε πράξη.
Χρειάζεται μια πολιτική αλλαγή και το ΠΑΣΟΚ δεσμεύεται να τη φέρει.
Σας ευχαριστώ.
